واقع در جنوب غربي کاخ آپادانا در تخت جمشيد . سنگ هاي اين کاخ چنان صيقلي و براق بوده است که فرد مي توانسته تصوير خود را در آن ببيند به همين دليل به کاخ تچر کاخ آينه هم گفته مي شده است . در کتيبه هائي که در داخل کاخ وجود دارد از اين کاخ به نام تچر ياد شده است .
کاخ کوچک داريوش . از کاخ هاي دوره هخامنشيان در تخت جمشيد . در رساله « شرح اجمالي آثار تخت جمشيد » آمده : بقاياي کاخ کوچک داريوش در کتيبه هاي ميخي بنام تچر خوانده شده ، بواسطه شفافي مخصوص بعضي سنگ هاي آن به تالار آئينه معروف گرديده است . روي صخره طبيعي کوهستاني سکوئي که در حدود دو متر و نيم از کف زمين آپادانا بلند تر است از تخته سنگ هاي جسيم و منظم ترتيب داده برفراز آن کاخ کوچک داريوش را ساخته اند . نماي اصلي و مدخل بزرگ اين کاخ رو به جنوب بوده ، پشت آن به آپادانا است . و پلکان و مدخل فرعي ديگري از طرف مغرب يعني از جانب جلگه دارد .
کاخ مزبور مشتمل بر ايواني بزرگ در سمت جنوب است که همان مدخل بنا باشد و تالاري در عقب ايوان و اطاق هاي کوچک و بزرگ در جوانب تالار و ايوان واقع مي باشد . بوسيله پلکان هائي که در دو گوشه ايوان کاخ قرار دارد به ايوان مي رسند . اين ايوان داراي دو رديف ، هر رديف چهار ستون با پايه هاي مربع سنگي بوده است . دو پايه سنگي بلند در جانبين ايوان استوار بوده که يکي از آنها در محل خود پايدار و ديگري از کمر شکسته و به حياط مقابل کاخ افتاده است . کتيبه ميخي به زبان هاي فارسي قديم و بابلي و عيلامي بر بالاي اين دو پايه نقر گرديده ، از احداث کاخ به فرمان داريوش و تکميل آن به امر خشايارشا حکايت مي نمايد .

در هر يک از دو طرف ايوان يک طاقچه سنگي و يک آستانه سنگي ديده مي شود . بر بالا و طرفين طاقچه هاي سنگي و همچنين بر بالاي تمام پنجره هاي سنگي کاخ مزبور يک سطر کتيبه ميخي به زبان هاي فارسي قديم و بابلي و عيلامي نقر گشته که در آنها اشاره به ساختمان اين آثار سنگي در خانه داريوش شده است . بر دو آستانه سنگي طرفين ايوان مانند نظائر آنها در کاخ هاي ديگر نقش برجسته دو سرباز نيزه دار شاهي را حجاري کرده اند که نفر جلو سپر بلندي هم دارد . اين آستانه ها به اطاق هاي جنب ايوان که مقر سربازان نگهبان کاخ بوده مربوط مي گشته است . ايوان و تالار کاخ بوسيله يک درگاه بزرگ و چهار پنجره سنگي با يکديگر مربوط مي شده است . روي بدنه هاي اين درگاه نقش برجسته شاهنشاه ديده مي شود که از کاخ بيرون مي رود و دو نفر خادم پشت سر او روانند : يکي از ايشان چتر بر بالاي سر شهريار گرفته و ديگري حوله و اسباب دفع حشرات در دست دارد .
نام تچر در کتيبه هاي ميخي بالاي همين درگاه ذکر گشته از احداث آن بفرمان داريوش صحبت مي دارد . براي توضيح کلمه تچر ، عين نظر پروفسور هرتسفلد که در رساله اطلال شهر پارسه نوشته شده و آقاي مجتبي مينوي ترجمه نموده اند در اينجا نقل مي گردد : اين کلمه « تجر » يا « طرز » در زبان فرس جديد که اصلاً به معني « قصر زمستاني » است ، في الحقيقه در ميان تمامي ابنيه صفه تنها اين بنا ست که رو به جنوب است و اين کيفيت در چنين آب و هوائي خيلي پر معني است » .
روي لباس شاه در اين درگاهي يک طرف نام داريوش بوده که حک شده و از ميان رفته است و طرف ديگر گوشه اي از حروف که نام خشايارشا را در بردارد پديدار است و اين قسمت مي رساند که درست هنگام احداث نقوش همين درگاه داريوش فوت نموده خشايارشا جانشين وي گرديده است و تصويري که در بالا و روبرو و بنام داريوش معرفي گشته نام خشايارشا را بدان داده اند و چنين نکته اي در محل هاي ديگر تخت جمشيد وجود ندارد .
داخل تالار به موازات ايوان سه رديف هر رديف شامل چهار ستون قرار داشته که مانند ستون هاي ايوان اثري از ته ستون چهارگوش يا بدنه مدور آنها بر جا نمانده است . در شمال تالار و جوانب شرقي و غربي آن اطاق هاي تابعه کاخ قرار داشته بر بدنه درگاه هاي شمالي تصوير شاهنشاه در حالي که وارد تالار مي شود و يکي از خادمين پشت سر وي حوله و اسباب دفع پشه و مگس به دست گرفته است ملاحظه مي گردد .

خادم ديگر دست ها را رويهم به حال احترام گذارده و اين همان است که هنگام خروج شاه از کاخ تچر شاهي را بالاي سر شاهنشاه مي گيرد . روي نقوش شاه در اين دو آستانه سوراخ هائي است که محل نصب گردن بند و دست بند زر و گوهر هاي کلاه بوده و بدين قرار تصوير شاهنشاه بهمان تزييناتي که همراه داشته جواهرنشان مي شده است . محل نقش محاسن شهريار که از سنگ نفيس يکپارچه بوده نيز نمودار مي باشد .
با دقت بيشتر بر پائين لباس داريوش نقوش رديف شير هاي کوچکي هم ملاحظه مي گردد که حاکي از نقاشي و رنگ آميزي روي نقوش برجسته بوده و اين نقوش حاشيه زرين روي لباس داريوش را مي نمايانده است .
بر بدنه آستانه هاي سنگي ديگر کاخ تچر پيکار شاه با شير و گاو و حيوان افسانه اي و همچنين خادمين با چراغ و عطردان و حوله و ظرف آب نموده شده مانند ساير ابنيه و کاخ هاي تخت جمشيد از روي نقشه برجسته هر محل چگونگي استفاده از آن مکان معلوم مي گردد . در درگاه هاي کوچک اطاق هاي شرقي و غربي نقش برجسته شاه در حالي که خنجر به دست راست گرفته با دست چپ شيري را خفه مي کند ديده مي شود و اين نقش منحصراً در تچر مشاهده مي گردد .
پلکان غربي اين کاخ داراي نقوش برجسته چندي از ملل تابعه در حال عرضه هداياي خود بوده کتيبه ميخي آن بنام اردشير سوم مي باشدو به همين جهت دانشمند فقيد پروفسور هرتسفلد و عموم باستان شناسان ديگر اظهار عقيده کرده اند که اين پلکان را اردشير سوم به تچر الحاق نموده مدخل جديدي بر کاخ مزبور افزوده است ولي آقاي جواد زاکاتالي ضمن تحقيقات بسيار دقيقي که براي نقشه برداري و تهيه نمونه کوچک اين آثار مي نمودند مخصوصاً در تچر اطلاعات تازه و فراواني به دست آورده اند که حکايت از تفسير وضع اطاق هاي شمالي آن بعد از داريوش مي نمايد و ضمناً معلوم داشته اند که پلکان و مدخل غربي تچر از ابتداي ساختمان اين کاخ پيش بيني گرديده منتها به انجام نرسيده بود و چون در زمان اردشير سوم پايان يافته کتيبه آن بنام اين شهريار نقر گشته است و شايد نقشه پله مورد نظر هم با آنچه در زمان اردشير سوم ساخته اند اختلاف داشته است .
در پايان توضيحات مربوط به تالار آئينه ذکر اين قسمت را هم لازم مي داند که بر اثر خوبي و استحکام سنگ هاي اين بنا در ادوار قديم يادگار و نوشته هاي فراوان بر آن مرقوم داشته اند که بسياري از آنها اهميت تاريخي دارد و ذکر تمام اين نوشته ها به تنهائي خود موضوع رساله جداگانه اي تواند بود که با توجه بتاريخ هر کدام توضيحات کافي درباره اشخاص و وقايع مذکور در آنها داده شود . عجاله براي نمونه دو متن ذيل را نقل مي نمايد :

1 - بر بدنه شرقي درگاه سنگي بين ايوان و تالار سمت ايوان ، اين کتيبه در 8 سطر کوتاه بخط کوفي نقر گرديده است :
بسم اللّه حضرها لامير الجليل عضدالدوله فناخسروبن الحسن سنه اربع و اربعين و ثلثمائه في منصرفه مظفراً من فتح اصفهان و اسره ابن ماکان و کسره جيش خراسان و احضر من قراء ما في هذه الاثار من الکتابه .
دو کتيبه ديگر هم بخط کوفي نزديک کتيبه فوق موجود است يکي به همين تاريخ و به نام عضدالدوله که نام علي بن السري الکاتب الکرخي خواننده کتيبه هاي تخت جمشيد در محضر عضدالدوله را در بر دارد و ديگري به نام ابو نصربن عضد الدوله که با قشون عظيم خود در تاريخ 392 ه . ق . به تخت جمشيد آمده است .
2 - بر بدنه داخلي اولين پنجره بين ايوان و تالار تچر از طرف مشرق کتيبه زير بخط نسخ در 6 سطر نقر گشته است :
حضر شاهانشاه المعظم ملک الملوک محيي دين و غياث عباد اللّه و قيم خليفه اللّه ابوکالنجاربن سلطان الدوله معز اميرالمومنين اطال اللّه بقاه هذا المکان روز بهمن ماه آبان سنه ثمان و ثلثين و اربع مائه متوجها بالطالع الاسعد الي کرمان و کان حضره في سنه ثمان عشره و اربع مائه و هي سنه الفتح بفاروق . فاروق نام آبادي بزرگي در سه فرسخي تخت جمشيد نزديک جاده اصفهان مي باشد ، در سال تاريخ فوق عيناً همانطور که در اصل کتيبه ذکر شده نقل گرديده است . پوشيده نماند که کتيبه بالا براي تاريخ خط نسخ نيز واجد اهميت مخصوص مي باشد .

مهمترين نوشته هاي ديگر شامل دو کتيبه به زبان پهلوي که در زمان شاپور دوم ( 309 - 379 م . ) نگاشته شده و کتيبه هاي عربي و فارسي متعلق بسلاطين و امرا و بزرگان و رهگذران ديگر در قرون مختلف هجري خصوصاً قرن هفتم تا يازدهم بوده عموماً از عبور و توقف اين اشخاص در تخت جمشيد حکايت مي نمايد و مشتمل بر اشعار و عبارات مختلفي حاکي از تاثير اطلال آنجا در ايشان مي باشد و آخرين آنها که قابل ذکر است دو کتيبه به نام فرهاد ميرزا و پسران اوست که مورخ بسال 1294 و 1295 بوده ، از خاکبرداري مفصل در آثار معظم تخت جمشيد حکايت مي کند .
کاخ تچر از سمت جنوب داراي حياط وسيعي است که ايوان بزرگ کاخ نيز مشرف به اين حياط مي باشد . ديوار سنگي پائين اين ايوان داراي نقوش برجسته سربازان و پيکار شير و گاو بوده کتيبه اي به نام خشايارشا در سه لوحه فارسي قديم و بابلي و عيلامي بر آن نقر گرديده است .
طرف مشرق حياط مزبور پلکان دو طرفه قرار دارد که از آن به حياط کاخ کوچک خشايارشاه  ( هدش ) بالا مي روند و کتيبه آن هم به نام همين شهريار مي باشد . در جانب جنوب حياط تچر نيز مانند ضلع شمالي آن نقوش برجسته سربازان و پيکار شير و گاو و سه لوحه کتيبه ميخي ديده مي شود . منتهي کتيبه هاي ضلع جنوبي هر سه لوحه به زبان فارسي قديم و به نام اردشير سوم است .
علاوه بر نقوش برجسته مزبور قطعات ديگر نقوش که ملل تابعه را در حال عرضه هداياي خود نشان مي دهد در منتهي اليه اين ديوار و بطور پراکنده نزديک ديوار و داخل حياط ديده مي شود ... ( از شرح اجمالي آثار تخت جمشيد صص 20 – 26 ) و نيز رجوع به گزارش هاي باستان شناسي ج 3 صص 65 - 66 شود .