آرامگاه حضرت اويس قرني که از صحايه بزرگ پيامبر (ص) است و بسيار مورد احترام پيامبر اکرم (ص) بوده در مسير جاده کرمانشاه و روانسر در فاصلة 35 کيلومتري شمال غربي کرمانشاه واقع است و هر سال زائران بسياري را از شهرهاي دور و نزديک به سوي خويش جذب مي نمايد که در بارگاه ويس به ذکر و مراسم عبادي خاص خويش مي پردازند . بارگاه ويس به شکل بناهاي دوره سلجوقي و بر ارتفاعات کوهي به نام ( بيشه کوه ) در محدوده روانسر قرار گرفته است . در مورد احداث بناي مقبره ويس اطلاع دقيقي در دست نيست گويا عمر بناي آرامگاه از آغاز حکومت سلجوقيان است . هر چند که پيش از آن نيز قبرستاني در آن محل وجود داشته است . البته در کتب تاريخ اصحاب و تابعين پيامبر (ص) ، رواياتي چند مبني بر فوت اويس در هنگام جهاد در منطقه اي از کردستان آمده است .
اويس قرني
اويس قرني ( در گذشته ?? قمري / ??? ميلادي ) با عنوان کامل اُوَيْس بن عامر بن جَزْء ، مسلماني ساکن قَرَنْ يمن بود که در زمان محمد مي زيست ولي او را ملاقات نکرد و از تابعين محسوب مي شود . مقبره او در بايکان از استان سيرت ترکيه قرار گرفته است .
اويس قرني از عارفان بزرگ زمان خود که معاصر با رسول کرم (ص) بود که در يمن زندگي مي کرد و در طول حيات خود هرگز نتوانست با پيامبر ديداري داشته باشد و ايشان درباره ي اين عارف بزرگ چنين مي فرمايند : نفس رحمان از جانب يمن همي يابم و نيز مي فرمايند که در فردي قيامت حق تعالي هفتاد فرشته بيافزايند در صورت اويس تا اويس در ميان ايشان به عرصات بريد و به بهشت رود . تا هيچ آفريده واقف نگردد _ الاّ ماشا الله _ که اويس در ميان کدام است که در سري دنيا ، حق را در زير قبه نور توري ماند که « اوليايي تحتَ قِبابي ، ليعرَفَهُم غَيري » .
باز خواجه انبياء فرمود : در امت من مردي است که به عدد موي گوسفندان ربيعه و مُضَر ، او را در قيامت شفاعت خواهد بود . از او سؤال شد که او کيست فرمود بنده اي از بندگان خدا . گفتند نامش چيست فرمود اويس و در قَرن زندگي مي کند پرسيدند او تو را ديده ؟ فرمود : « به ديده ظاهر نه » گفتند : عجب ! چنين عاشق تو و به خدمت تو نشتافته !؟ فرمود : از دو سبب يکي غلبه حال ، دوم تعظيم شريعت من ، که مادري دارد نابينا و مؤمنه و به پي و دست سست شده به روز اويس شترباني کند و مزد آن به نفقات خود و مادر خود خرج مي کند . ما او را ببينيم ؟ صديق را گفت : تو او را نبيني اما فاروق و مرتضي او را بينند و او مردي شعراني بود و بر پهلوي چپ و بر کف دست وي چندِ يک درم سپيدي است اما بَرَص نيست . چون او را دريابيد سلام مرا برسانيد و بگوييد که : امت مرا دعا کن .