نماد اعتماد ملی



Smartsupp Live Chat

بازار زنجان در دوران آقا محمد خان قاجار آغاز و در سال ???? در زمان فتحعلي شاه قاجار خاتمه يافته و مساجد و سراها و گرمابه ‌ها در سال ???? به آن اضافه شده است  . مجموعه بازار قديمي به صورت يک خط مستقيم به عنوان بازار بالا و پايين به دو قسمت شرقي و غربي تقسيم شده است . گستردگي جغرافيايي بازار زنجان و تنوع راسته‌ ها  ، تعدد سراها و کاوانسرا هاي درون شهري در راسته‌ هاي فرعي که هر کدام به نامي و به فعاليتي خاص اختصاص يافته و وجود مساجد فراوان گوياي پويايي اين مجموعه در طول زمان هاي گذشته و شرايط حاکم بوده است . اين بازار که طويل ترين بازار ايران مي ‌باشد از سوي غرب و شرق گسترده شده و بدين لحاظ بازار پائين و بازار بالا تقسيم و نام گذاري شده است  .
 
تاريخچه
ساخت بازار زنجان در سال ???? قمري در دوران حکومت آقا محمد خان قاجار آغاز و به سال ???? هجري قمري مقارن حکومت فتحعلي شاه قاجار پايان گرفته است . در دوره هاي بعد به بناي بازار زنجان از جمله ساخت چندين سرا  ، مسجد  ، گرمابه اضافه شده است .
 
راسته‌ ها
بازار زنجان از نظر توليد و نوع فعاليت به هشت راسته تقسيم مي شود از جمله راسته زرگر ها  ، کفاش ها  ، بزاز ها  ، سراج ها و چند راسته ديگر . از کاروانسرا هاي اين مجموعه که در قديم نقش مؤثري در عرضه کالا ها ايفا مي نموده است ، سرا يا کاروانسراي حاج علي قلي و سراي حاج کربلايي علي را مي‌ توان نام برد .
 
فنون معماري و سبک
تکنيک هاي معماري و سبک ها وشيوه ‌هاي تزئيني دوران قاجار در راسته ها ، حجره ها ، چهار سوق ها ، مساجد ، سراها و کاروانسرا هاي درون شهري ، گرمابه ‌ها به شکل زيبا اجرا شده است . اين فنون عبارتند از : کاربرد انواع طاق و قوس هاي هلالي ، جناغي و ضربي ، و گهواره اي خاصه در راسته‌ هاي اصلي و فرعي ، مزين به آجر چيني هايي با طرح هاي مختلف هندسي خفته ، راسته ، و حصيري ، و بکارگيري آجر و کاشي به سبک قديمي ، و کاشيکاري به رنگ ها و طرح هاي قاجاري درسطوح خارجي و داخلي بنا ها ، طاقنماها ، طاق و قوس ها و همچنين ستون نماهاي گلداني . اوج اين سبک هاي معماري و شيوه ‌ها و نو آوري هاي تزئيني در اجزا و ارکان مساجد تاريخي زنجان مخصوصا مسجد جامع زنجان به ظهور رسيده است .
 
مجموعه بازار زنجان در فهرست آثار ملي کشور ايران به به ثبت رسيده است .
اين مجموعه در زميني به مساحت 15 هکتار ساخته شده که 5 هکتار آن به فعاليت هاي اقتصادي ، 7 هکتار آن به سکونت ، يک هکتار آن به اماکن عام المنفعه و 2 هکتار ديگر به شبکه ارتباطي اختصاص يافته است .
مجموعه بازار از گذشته هاي دور  ، محل مناسبي براي برخورد آرا و افکار اجتماعي بوده و همواره نقش ممتاز و برجسته اي در حفظ آداب و سنن ملي و مذهبي داشته است .
 
 
اين بازار به طور کلي از 2 قسمت بازار بالا و بازار پايين تشکيل شده است  . در قسمت پايين بازار علاوه بر دادو ستد رايج طبيعي ، از طريق دو کاروانسرا ، توليدات محلي و محصولات روستاها و قصبه هاي اطراف زنجان به فروش مي رسد که البته امروزه اين بازار به انبار کالا هاي وارداتي تبديل شده است . سراي ملک و سراي گلشن از جمله سراهاي موجود در اين بازار هستند که در سال 1345 ه .ق بازسازي و مرمت شده اند . 2 مسجد مهم آقا شيخ فياض و ميرزايي نيز در اين قسمت بازار قرار دارند .
 
تنوع توليد و عرضه کالا و خدمات جنبي و وابسته در قسمت بالاي بازار بيشتر است ، از اين رو اين قسمت مهمترين مرکز اقتصادي و تجاري شهر به شمار مي آيد . اين بازار به 8 راسته زرگرها ، بزازها ، کفاش ها ،سراج ها ، کلاه دوزها ، صندوق سازها ، رنگرزها ، ميوه فروش ها و جگر پزها تقسيم شده که اين تقسيم بندي از نظر حفظ حقوق صنفي و کنترل قيمت کالا هاي عرضه شده داراي اهميت است . اين نکته نمايانگر افکار بلند طراحان و بانيان اين بازار است . 5 مسجد چهل ستون ، آقا سيد فتح الله ، جامع ،حجت الاسلام و ملار در اين قسمت بازار واقع شده اند .
 
 
کاروانسراهاي حاج علي قلي و سراي حاجي کربلايي ( که حدود سال 1300 ه .ق تکميل شده اند ) کاروانسراهاي موجود در بازار بالا هستند .
 
مجموعه بازار زنجان 56 راه ورودي اصلي و فرعي به شبکه ارتباطي کل شهر دارد و با دارا بودن 940 باب مغازه جايگاه فعاليت 10 نوع شغل است . بازار زنجان نه تنها از لحاظ تجاري بلکه از نظر معماري نيز داراي اهميت زيادي بوده و کاملا از سبک معماري دوره قاجاريه پيروي کرده است . اين مجموعه باتوجه به ويژگي هاي معماري و هنري آن  ، پيوسته به عنوان کانون مهم تجاري ، تاريخي ، فرهنگي مورد توجه بازديد کنندگان شهر زنجان قرار گرفته است . اين بازار به علت ارزش هاي فرهنگي و قدمت تاريخي آن  ، با شماره 44/1 در فهرست آثار تاريخي ايران به ثبت رسيده است  .
 
بازار زنجان برخلاف بازارهايي که در جنوب کشور ساخته مي‌شود ، ارتفاع چنداني ندارد و علت کم بودن ارتفاع بازار زنجان ، جلوگيري از خروج گرما است .
وجود گرمابه‌هاي متعدد در بازار زنجان جالب توجه است و بازاريان زنجاني معتقدند که اين گرمابه‌ ها براي اين ساخته شده ‌اند که هر کاسب قبل از ورود به بازار حمام کرده و پاک و تميز وارد بازار شود تا خداوند به وي روزي حلال داده شود .
در کنار بازار زنجان ، کاروانسرا هاي متعددي هست تا کساني که از راه‌ هاي دور به زنجان آمده و در کاروانسراها مستقر مي ‌شدند به‌ سادگي به بازار دسترسي داشته باشند .
هر گردشگري که امروز وارد شهر مي شود ، بلافاصله نشاني بازار را مي‌ گيرد و يا حتما براي تهيه سوغات خود به آن مراجعه کرده و از اين بناي زيبا ديدن مي‌ کند .

farzad abdollahi 02166607667