پيرهريشت

 اين آتشکده در پانزده کيلومتري شهرستان اردکان ، در دامنه کوه هاي کم ارتفاع و بدون پوشش گياهي واقع شده است . بنا به توصيف فرهنگ بهدينان ، زرتشتيان بر اين اعتقادند که " هريشت " محل غايب شدن يکي از کتيزهاي بانوي " يزد گرد ساساني " است .

زرتشتيان هر سال ، در روز هجدهم نوروز به اين محل مي آيند و به زيارت ، جشن و پايکويي مي پردازند . زرتشتيان هر سال از روز اَمرداد تا روز خور از ماه فروردين ( 7 تا 11 فروردين ) براي برگذاري آيين هاي ديني و سنتي در اين زيارتگاه گرد هم مي آيند . آورده اند که اين مکان مقدس ، گوهربانو ، از کنيزان دختران يزدگرد شهريار ، را در خود گرفته است . گوهر بانو بر کودکي گمشده نمايان شد و به او فرمود تا از پدر بخواهد تا پيرهريشت را بنياد گذارد . جشن آتش افروزي « هيرومبا » را زرتشتيان شريف آباد در 26 فروردين در اين زيارتگاه برگزار مي کنند .

جشن هيرومبا

هيرومبا جشني است شبيه آتش افروزي جشن سده که هر سال در روستاي « شريف آباد » اردکان برگزار مي شود ، تاريخ برگزاري جشن با گاه شماري بدون کبيسه ، هفته آخر ماه فروردين است.

زرتشتيان شريف آباد براي تهيه هيزم آتش هيرومبا به نيايشگاه « پيرهريشت » مي روند ، آن ها زماني حرکت مي کنند که پيش از غروب آفتاب به پيرهريشت برسند ، آن ها اسباب و اثاثيه خود را با وانت يا الاغ مي برند و شب در همان جا اقامت مي کنند ، سپيده دم روز بعد ، مردان و جوانان پس از نيايش به صحرا مي روند و بوته هاي خار را براي آتش هيرومبا جمع آوري مي کنند ، بانواني که در پيرهريشت مانده اند ، ناشتايي تهيه کرده و آن را به صحرا مي فرستند پس از آنکه هيزم آماده شد مردان به پيرهريشت بر مي گردند و مراسم چوب زني انجام مي شود ، مراسم چوب زني اين گونه برگزار مي شود ، کساني را که براي اولين بار در مراسم جمع آوري هيزم شرکت کرده اند يا در آن سال صاحب فرزند شده اند ، بر سر دست بلند مي کنند و يا شادي و سرور به او چوب مي زنند ، بستگان اين شخص بايد کله قندي تقديم کنند تا او رها شود با اين کله قند شربت درست مي کنند و آن را مي نوشند.

به هنگام عصر ، هيزم ها را با وانت يا الاغ به شريف آباد مي برند و ميدان کنار آدريان انباشته مي سازند ، سپس آتش مي افروزند و مراسم مذهبي را گرداگرد آتش برگزار مي کنند.

بامدادروز بعد ، زنان شريف آبادي به محل آتش هيرومبا مي آيند ، خاکسترها را کنار مي زنند ، گلوله هاي سرخ آتش در آتشدان گذاشته به خانه خود مي برند ، در خانه با چوب سندل ، کندر دود کرده و آن را دور خانه مي چرخانند ، آنگاه خارج مي شوند و به سوي آدريان شريف آباد باز مي گردند و آتش را به آتش بند ( مسئول نگهباني از آتش ) مي سپارند ، جشن هيرومبا در گذشته در روستاي « مزرعه کلانتر » نيز برگزار مي شد.

اين مراسم با اندک تفاوت در روستاهاي « اله آباد » و « نرسي آباد » به نام « هيبدوگ » و در روستاي « خرمشاه » به نام « شاخ شاخ درين » برگزار مي شود .