ميدان نقش جهان که با نام ‌هاي ميدان شاه و ميدان امام نيز شناخته مي ‌شود ، مجموعه بزرگي از ساختمان ‌هاي دوره صفوي در شهر اصفهان در کشور ايران است . طول اين ميدان از شمال به جنوب بالغ بر ??? متر و عرض آن حدود ??? متر است .

تاريخچه
پيش از آن‌ که شهر اصفهان به پايتختي ايران صفوي برگزيده شود در اين ميدان باغي گسترده وجود داشته‌ است بنام « نقش جهان » . در کتاب تاريخ عالم آراي عباسي ، ذکري از ميدان نقش جهان آمده‌ است . به هر حال پيش از احداث ميدان به شکل فعلي ، حداقل بخشي از باغ نقش جهان به نام ميدان معروف بوده ‌است . منابع گوناگون ديگر ، بناي به شکل فعلي را در دوره سلطنت شاه عباس اول و به سال ???? قمري دانسته‌اند . احتمال دارد که بناي اين ميدان از روي نقشه ميدان حسن پادشاه در تبريز برداشت شده باشد . ولي به هر حال در سال ???? قمري ، جايگاهي به نام ميدان نقش جهان در بخشي از باغ وجود داشته‌است .
 
ابنيه پيراموني
و در پيرامون ميدان ، مشهور ترين و عظيم ‌ترين بناهاي تاريخي اصفهان مانند مسجد جامع عباسي يا مسجد شاه ( در ضلع جنوبي ) ، مسجد شيخ لطف ‌الله ( در ضلع شرقي ) ، عمارت عالي‌ قاپو (در ضلع غربي) و سردر قيصريه ( در ضلع شمالي ) ساخته شده ‌است .
مساحت اين ميدان حدود 85 هزار متر مربع مى‏باشد . در دوره شاه‏ عباس و جانشينان او اين ميدان محل بازى چوگان و رژه ارتش و چراغانى و محل نمايش هاى مختلف بوده است . دو دروازه‌ سنگي‌ چوگان‌ در شمال‌ و جنوب‌ اين ‌ميدان‌ تعبيه‌ شده ‌است‌ . طول اين ميدان از شمال به جنوب بالغ بر 500 متر و عرض آن در حدود 150 متر است . به عقيده عموم سياحان خارجى ميدان شاه يکى از بزرگ ترين ميدان اى جهان است . ميدان نقش جهان شاهد بسيارى از خاطرات تاريخى ايران در چهار قرن اخير بوده است . خاطرات زندگى شاه عباس کبير و جانشينان او تا آخر عهد صفويه با اين ميدان بزرگ تاريخى به هم آميخته است .
اطراف ميدان را چهار بازار بزرگ احاطه کرده ‌اند . عايدات چهار بازار اطراف ميدان ، در سال ???? قمري وقف چهارده معصوم شده‌ است .
غير از ابنيه اي که اکنون موجودند ، بنا‌ هاي ديگري نيز در ميدان نقش جهان وجود داشته که به تدريج کابرد خود را از دست داده و از ميان رفته ‌اند . عمارت ساعت ( که به کلي تخريب و بناي مسجد شيخ لطف الله بجاي آن ساخته شد ) ، سر ستون هاي مرمرين که احتمالا از تخت جمشيد شيراز به اصفهان آمده بودند ( يکي به چهلستون منتقل شده و ديگري در موزه ايران باستان تهران قرار دارد ) ، ??? عراده توپ اسپانيايي ( غنيمت فتح جزيره هرمز به وسيله امامقلي خان ) و ميله قپق به ارتفاع چهل متر در مرکز ميدان ( که امروزه به کلي از ميان رفته ‌است ) از آن جمله ‌اند .
 
کارکرد
اين ميدان در سده يازدهم هجري قمري ( سده هفدهم ميلادي ) يکي از بزرگ‌ ترين ميدان‌ هاي جهان بوده است و در دوره شاه عباس و جانشينان او محل بازي چوگان ، رژه ارتش ، چراغاني ، و محل نمايش هاي گوناگون بوده ‌است . دو دروازه سنگي چوگان از آن دوره هنوز در ميدان باقي است که از انجام ورزش چوگان در آن دوره حکايت مي‌ کند . اين ميدان همچنين محل برگزاري جمعه بازار هاي عظيم بوده‌ است .
 
يکي از اولين مراسم رسمي که در اين ميدان برگزار شده ‌است ، بازگشت پيروزمندانه امام قلي خان از فتح جزيره هرمز به پايتخت ( اصفهان ) بوده ‌است .
 
اهميت
شرح مفصل اين ميدان را جهانگردان نامدار اروپايي مانند شواليه شاردن فرانسوي ، تاورنيه ، پي‌يترو دولاواله ، سانسون ، انگلبرت کمپفر و ديگران که در روزگار صفوي از پايتخت ايران ديدن کرده اند ، بدست داده ‌اند . شاردن فرانسوي که از بخش بزرگي از اروپا بازديد نموده ‌است ، آن را زيبا ترين ميدان دنيا مي‌ دانسته ‌است .
نقاشي ‌اي از يک جهانگرد فرانسوي در دوران قاجار از « ميدان نقش جهان » .
معمار چيره دست اصفهاني علي‌اکبر اصفهاني ساخت مسجد امام و عالي‌ قاپو رابر عهده داشته ‌است . بر در مسجد امام نوشته شده‌ است :
فکر تاريخ کرد راغب و گفت   شد در کعبه در صفاهان باز
که با محاسبه حروف ابجد مصراع دوم اين شعر تاريخ اتمام ساخت اين مسجد ( ???? ) به دست مي ‌آيد .
 
وضعيت امروزين
اين ميدان که در بخش شمالي شهر اصفهان ساخته شده و در دوره قاجار ، مانند ساير بنا هاي تاريخي اصفهان مورد بي مهري حکام محلي علي الخصوص شاهزاده ظل السلطان و شاهزاده صارم الدوله قرار گرفت و تا مرز تخريب نيز پيش رفت . در دوره رضا شاه ميدان و ابنيه اطراف آن به شکل کنوني مرمت گرديدند . از سال ???? به بعد تردد خودرو ها در بخش جنوبي ممنوع گرديد و تردد در اين بخش به صورت پياده يا با درشکه صورت مي ‌پذيرد .
 
پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، اين ميدان محل برگزاري نماز جمعه و اجتماعات سياسي نيز مي‌ باشد . دور تا دور ميدان را بازار صنوف صنايع دستي اشغال کرده و به لحاظ توريستي بودن از رونق خوبي برخوردارند .
ميدان امام اولين مکان تاريخي در ايران بود که توسط يونسکو به عنوان ميراث جهاني  ثبت شد .