سبلان
سبلان ( تلفط نام در ترکي آذربايجاني : ساوالان ، در تالشي : سفلون ) ، نام کوهي است مرتفع در شمال غرب کشور ايران و در استان اردبيل که از کوه هاي متعدد بلندي چون صائين ، نرميق ، قوشه داغ ، و … تشکيل شده است . رشته کوه سبلان در شمال شرقي شهرستان مشکين شهر و در فاصله 25 کيلومتري آن واقع شده است . دامنه هاي اين کوهستان در بخش مرکزي از چهارسو به شهرستان هاي مشکين شهر و اهر در شمال ، تبريز در مغرب ، سراب در جنوب و اردبيل در شرق مشرف مي باشد .
سبلان سومين قله بلند ايران و يک کوه آتشفشاني غير فعال است . قسمت شرقي کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در ارتفاع ???? متري قرار دارد منتهي مي شود . در قله آن درياچه اي زيبا به چشم مي خورد ، تمام قلل سبلان در ايام سال پوشيده از يخ و برف هاي دائمي است . سبلان به خاطر آبگرم هاي طبيعي دامنه کوه ، طبيعت تابستاني زيبا و پيست اسکي معروف الوارس مورد توجه گردشگران مي باشد .
در جبهه غربي قله سلطان و در کنار جان پناه سنگي به شکل عقاب قرار دارد که در طول زمان به نماد سبلان تبديل شده است . اين قطعه سنگ که به واقع اعجاز طبيعت است به شکل عقابي است که نشسته و سر را به جانب شرق چرخانده است .
اين کوه در طول جغرافيايي ?? درجه و ?? دقيقه شرقي و عرض جغرافيايي ?? درجه و ??دقيقه شمالي قرار گرفته است . براي اين کوه عظيم ?? کيلومتر طول و ?? کيلومتر پهنا تخمين مي زنند و سطحي که به وسيله آن در آذربايجان قرار گرفته نزديک به ???? کيلومتر مربع است .
سلسله کوه هاي سبلان به طور کلي سه قله معروف دارد قله بزرگ آن به " سلطان ساوالان " بلندترين نقطه آذربايجان و پس از دماوند بلندترين قله ايران ، مشهور است و دو قله ديگر آن به هرم و کسري مشهورند . سلطان ساوالان پس از دماوند معروف ترين کوه ايران است که درياچه اي زيبا در قله آن وجود دارد . سبلان با رود ها ، يخچال هاي دائمي و طبيعت بکر ، نمونه اي است از هنر بي همتاي خلاق آن . اين کوه بنا به راوايات محل عبادت زرتشت ، پيامبر ايران باستان و جولانگاه بابک خرمدين بوده است .
کوه سبلان از مجموعه اي از ارتفاعات متعدد تشکيل شده که به موازات ارسباران ولي اندکي در شرق آن کشيده شده است .
امتداد آن شرقي - غربي است و از شرق و شمال و جنوب کوهي به نام قوشه داغ آنرا به رشته کوه ارسباران متصل مي کند . در جنوب آن کوه بزگوش ( بزغوش ) ، که از سمت جنوب غربي به کوهستان سهند مربوط است - کشيده شده است .
کوهستان ساوالان از کانون هاي مهم آبگير دائمي رود هاي آذربايجان مي باشد . دامنه هاي شمالي آن به دره رود قره سو و اهرچايي و دامنه هاي جنوبي آن به شاخه هاي آجي چي منتهي مي گردد . بنابرين سبلان بخش عمده اي از آب هاي حوضه رود ارس و درياچه اروميه را تامين مي کند . در دامنه هاي سبلان چشمه هاي فراوان آب گرم و آب سرد معدني وجود دارد از جمله موئيل سويي ، شابيل ، قوتورسويي و ... که در فصول مختلف مورد استفاده اهالي مشکين شهر وگردشگران قرار مي گيرد . در بالاي قله سبلان حفره اي وجود دارد که دهانه آتش فشان سبلان بوده است و امروزه به صورت درياچه اي در فصل گرم ظاهر مي شود .