قلعه قشلاق زاخور مشگين شهر در استان اردبيل

 قلعه قشلاق زاخور ، قلعه اي قديمي و بسيار ديدني است . اين قلعه در قسمت شمالي شهرستان مشگين شهر در بخش مشگين باختري در ارتفاعات كوهستاني بسيار دل انگيز واقع در قشلاق زاخور و كنار رودخانه قره سو قرار گرفته است و براي رسيدن به آن بايد از روستاهاي پريخان ، قورت تپه – قره باغلار و صاحب ديوان عبور كرد تا به آخرين روستاي اين منطقه يعني روستاي دوست بيگلو رسيد .

قلعه در قشلاق همين روستا در كنار رودخانه قره سو قرار دارد .

قلعه قشلاق زاخور در بين مردم قلعه « قره لر » نيز خوانده مي شود ، زيرا در كنار آن قشلاق « قره لر » نيز واقع شده است . اين قلعه در خاور روستاي دوست بيگلو است و فاصله اش تا مشگين شهر حدود 50 كيلومتر است . راه كوهستاني قلعه از روستاي دوست بيگلو از ميان دره اي بسيار زيبا و پوشيده از بوته ها و درختچه هاي نيمه جنگلي و تنگ ارس يا سرو كوهي که در محل « پوروق » مي گويند و قره تيكان يا خارسياه و بوته هاي استپي و علوفه مرتعي و تمشک و نسترن مي گذرد . قلعه زاخور بر روي صخره هاي كوهستاني با پايه هاي مستحكم ساخته شده و ارتفاع قلعه كه از روستاي دوست بيگلو بسيار جالب و تماشايي به نظر مي رسد ، حدود 200 متر است .

آثاري از قلعه بر روي صخره هاي بلند منطقه هنوز هم باقي مانده است . روي يكي از سه برج ، سنگ هاي لاشه اي كه با تيشه به اشكال مكعب درآمده برج هايي احداث كرده اند كه اين سنگ ها در ده رديف از سنگ هاي محلي و تيشه اي در بنا به كار رفته اند . ملاط برج ها و بارو ها كلا از ساروج و مخلوطي از آهک و خاک رس زرد رنگ است . قلعه از طرف خاور و باختر و جنوب مشرف به پرتگاهي مخوف است و تنها از يک راه كوهستاني به فراز قلعه راه وجود دارد . سلطان ساوالان در سمت جنوبي اين قلعه كاملا نمايان است .

در محوطه قلعه آثار زمين ساختي به صورت دايک و سنگ هاي خروجي از نوع بازالت و نوعي گرانيت و كنگلومرا و گدازه هاي فرسايش يافته آتشفشاني به چشم مي خورد و قلعه بر روي يكي از گدازه هاي مخروطي مانند بنا شده است .

در بخش جنوبي قلعه كه مشرف به پرتگاه است يک غار طولاني به ارتفاع حدود 4 متر وجود دارد و احتمال مي رود روزگاري مورد استفاده قرار مي گرفته است . داخل غار بسيار تاريک وخوفناک است . در سمت خاوري قلعه تعدادي از برج هاي فروريخته به تعداد 5 برج به چشم مي خورد كه سنگ هاي ديواره آن هنوز در محل باقي مانده است . از اين برج ها به عنوان قرار گاه نگهباني استفاده مي شده است . از قراين و شواهد موجود چنين بر مي آيد كه قلعه زاخور قشلاق از آثار دوره اشكانيان بوده است و آثار نظير اين قلعه درخود شهرستان مشگين شهر ، مغان و هوراند در سطح گسترده اي وجود دارد كه آغجا قلعه ، برزند ، ارشق و اولتان از اين جمله هستند .

شكي نيست كه مشگين شهر در ادوار قبل از اسلام از نقاط معروف و منطقه تاريخي و نظامي آن روزگار بوده و آثار به دست آمده از حفاري ها كه در موزه هاي تبريز و مراغه نگهداري مي شود ، دلالت بر صدق اين ادعاست .

بنابراين قلعه راخور يا قره لر نيز يكي از استحكامات نظامي دروه اشكاني در منطقه بوده و بعدها نيز از اين قلعه در حفاظت منطقه دربرابر تجاوز دشمنان بهره مي جستند . به خصوص اين كه ، اين قلعه در منطقه اي قرار گرفته كه از فراز آن مي شود بر همه جهات ، حتي نقاط بسيار دور مسلط شد .